Iedere dag ziet u wel streepjescodes; op uw melkverpakking, uw favoriete tijdschrift of op een softwarepakket,. Maar hoe werken barcodes eigenlijk? Welke soorten streepjescodes zijn er en voor welke doeleinden?
Hoe werkt een barcode?
Een barcode, ook wel Optical Bar Recognition (OBR) genoemd, bestaat uit een aantal gedeelten. Allereerst is er de Quiet Zone, dit is het lege gebied voor en na de barcode. Ondanks de leegte is deze ruimte wel degelijk van belang voor het lezen van de streepjescode door een scanner, zodat deze weet waar te beginnen..
Een ander gedeelte van de barcode is het zogenaamde Human readable-gedeelte. Dit betreft data die voor het menselijk oog zichtbaar is zoals bijvoorbeeld de getallen die meestal onder de streepjescode worden vermeld. De Human readables hebben alleen een visueel nut en verder geen enkele technische betekenis voor de scanner. Het is wel handig om manueel een barcode in te voeren, zoals soms gebeurt aan de kassa.
De technische informatie zit opgeslagen in de streepjescode zelf die wordt opgebouwd uit balken die afhankelijk van de barcodesoort variëren in breedte en hoogte.
Met een barcodelezer kan de streepjescode worden ingelezen door middel van een fotosensor. De sensor werkt op basis van licht en donker en converteert de barcode naar een elektrisch signaal zodra de scanner over de code wordt bewogen. Deze uit nullen en enen opgebouwde binaire code wordt vervolgens door diverse software in bruikbare data omgezet.
Welke soorten streepjescodes zijn er?
Er zijn meerdere types barcodes. Zo heb je onder andere UPC, Interleaved, Code 39, ISBN en EAN. Hieronder vind je meer informatie over deze streepjescodes.
UPC
Deze barcode werd in eerste instantie ontwikkeld voor de Amerikaanse levensmiddelenindustrie maar wordt inmiddels door de gehele Amerikaanse industrie gebruikt. Steeds vaker wordt UPC echter vervangen door EAN-streepjescodes. UPC-A is de standaardversie die bestaat uit vijf cijfers die de product van het product weergeven.
De tweede serie van vijf cijfers staat voor het product- of het artikelnummer. Het eerste getal van de barcode staat voor de productsoort. Het laatste geeft een checksom weer. Deze wordt berekend aan de hand van de voorafgaande karakters in de barcode. De barcodelezer voert dezelfde berekening uit en vergelijkt beide uitkomsten. Zijn deze niet gelijk dan zal de code niet worden geaccepteerd.
Naast UPC-A wordt UPC-E veel gebruikt. Deze werd speciaal ontwikkeld voor verpakkingen die normaal gesproken te klein waren voor een barcode.
QR Code
Een heel recente streepjescode is de vierkante QR-code (Quick Response Code).
Deze wordt vaak gebruikt op drukwerk om een websiteadres (URL), telefoonnummer of adresgegevens te coderen. Deze code kan gedecodeerd worden via een QR-scanner op een smartphone.
Meer informatie vind je in onze blogpost over QR-codes.
Interleaved 2 of 5 (ITF)
Deze numerieke code is met name bedoeld voor bijvoorbeeld kartonnages en verzendbewijzen. De streepjescode bestaat dus uitsluitend uit nummers en kan net zo lang gemaakt worden als noodzakelijk voor het opslaan van alle data. De code is opgebouwd uit 5 balken waarvan er 2 breed zijn en 5 tussenruimtes waarvan er twee breed zijn. Een checksom is optioneel.
Code 39
Code 39 is een alfanumerieke code en wordt veel gebruikt door de Amerikaanse overheid en voor voorraden en tracking. De code is ontwikkeld om 26 letters, 10 cijfers en 7 speciale karakters te coderen.
ISBN
ISBN staat voor "International Standard Book Number" en wordt wereldwijd toegepast op onder andere boeken, kranten en tijdschriften. ISBN, eigenlijk geen barcode, bestaat uit drie gedeeltes met in totaal 9 cijfers plus 1 checksom. Het eerste gedeelte geeft de taal of het land van herkomst weer. Zo wordt voor Nederlandse uitgaven 90 gebruikt en staat 0 voor Engels.
Het tweede gedeelte staat voor de uitgever en het derde voor het boeknummer. Hierbij staat de lengte van ieder gedeelte niet vast. Zo zal een grote uitgever in tegenstelling tot een kleine een groot derde gedeelte voor het boeknummer hebben.
De streepjescode die vermeld staat op publicaties zijn veelal Bookland EAN barcodes die vanuit het ISBN-nummer gegenereerd worden.
EAN
De EAN-code bestaat in twee varianten, de EAN 8 en EAN 13. Evenals de UPC-code is de lengte van de code gefixeerd en kan de code uitsluitend uit getallen bestaan. De EAN 13 is de meest gebruikte barcode en alleen waar niet voldoende ruimte is wordt ook wel de EAN 8 code gebruikt. De EAN-code bestaat uit een cijfer voor het land van herkomst, de producent, het artikelnummer en uit een controlegetal.
Overige streepjescodes
Er zijn nog veel meer barcodes waaronder 2S en 3D-codes. Hierover wijden we echter niet uit in deze blogpost.